De leercoach

Over De leercoach

Het boek hebben we opgedeeld in 4 delen:

1. Theoretische achtergrond van leren en zelfregulerend leren
   Hoe leer je en waar leren we voor? We lichten het proces van leren leren toe en bespreken persoons- en burgerschapsvorming.  Vervolgens beschrijven we zelfregulerend leren als een cyclisch leerproces, dat de lerende zelf proactief met executieve functies, zelfregulerende leerstrategieën, beïnvloedt en reguleert om leerdoelen te realiseren. We laten zien wat het nut van zelfregulerend leren is en leggen de executieve functies en leerstrategieën uit. En niet onbelangrijk: we schetsen wat voor leeromgeving er nodig is om ruimte te bieden aan zelfregulerend leren met actieve ondersteuning van de leercoach.
2. De methodische aanpak van leercoachen
   De kern van dit deel is de methodiekbeschrijving ‘hét ABCDE van de leercoach’ (©2017, CPS): het handelingsrepertoire waarmee je jongeren actief en interactief naar zelfregulerend leren begeleidt. De letters ABCDE staan voor: Afstemmen, Betrokken zijn, Cyclisch en Doelgericht werken, Eigenaarschap creëren.
3. De praktische uitvoering van leercoachen
   In het hart van het boek werken we drie niveaus van coachen uit, wat deze inhouden, welke leerstrategieën hierbij horen, wat de rol van de leercoach hierbij is en wat die van de leerling. We bespreken stap voor stap de methodiek en gespreksleidraad van de leercoach. Kortom: hoe ga je daadwerkelijk aan de slag met leercoachen aan de hand van hét ABCDE van de leercoach? We ondersteunen je met praktische voorbeelden en handvatten die je kunt vertalen naar je eigen praktijk.
4. Zelfregulerend je competenties ontwikkelen als leercoach
   Tot slot is er aandacht voor hoe je een effectieve leercoach wordt én blijft. Denk hierbij aan welke kwaliteiten van belang zijn voor deze rol, hoe je kunt reflecteren op je uitvoering van de rol en hoe je je ontwikkeling voor jezelf inzichtelijk kunt maken.

Met De leercoach bieden we je een stevig methodisch kader en concrete handvatten om je coaching gericht op zelfregulerend leren eigen te maken.

Wat doet een leercoach? - Hét ABCDE van de leercoach (©2017, CPS)

De leercoach ondersteunt leerlingen zelfregulatie en zelfinzicht te ontwikkelen om grip te krijgen op hóe ze leren, wie ze zijn en welke keuzes ze maken. De leercoach begeleidt het ontdekken van ‘Wat motiveert mij?’ en ‘Welke aanpak werkt voor mij wanneer?’ Daarvoor denkt de leercoach mee vanuit het standpunt van de lerende en is betrokken bij de lerende. Zo begeleidt de leercoach een jongere naar autonoom denken over eigen leergedrag en ontwikkeling.

Leercoachen omvat coachen op drie niveaus. We onderscheiden:

• vakdidactisch coachen;
• pedagogisch coachen;
• coachen op zelfregulatie.

Je start met observeren en bepalen op welk niveau van zelfregulatie een leerling coaching nodig heeft. We laten je zien hoe je dat doet.

De basis van de coaching bestaat uit begeleiding bij het ontdekken en aanleren van zelfregulerende leerstrategieën. Dit zijn bewezen effectieve strategieën. Je stimuleert hiermee de versterking van (meta)cognitieve en motivationele/affectieve vaardigheden van je leerling. Tijdens dit coachingsproces komt de jongere zichzelf op allerlei manieren tegen, wordt de jongere zich bewust van de keuzes die deze tijdens het leerproces maakt en welke invloed deze zelf kan hebben op het eigen leerproces.

Om de leercoach bij het coachingsproces een helder handelingsrepertoire te bieden, hebben we op basis van bewezen effectieve interventies een methodiek ontwikkeld: ‘hét ABCDE van de leercoach’ (©2017, CPS). Dit handelingsrepertoire is gebaseerd op diverse wetenschappelijke concepten. Het bestaat uit vijf praktijkprincipes die de denk- en werkwijze van de leercoach vormen. Ze bieden houvast bij en structuur voor het coachingsproces. Daarnaast ondersteunt het ABCDE je bij het je eigen maken van het leercoachen. (Zie het blog Eigenaarschap bij leerlingen?)

Waarom CPS leercoachen zo belangrijk vindt

Naast cognitieve ontwikkeling hebben jongeren het nodig om zich persoonlijk te ontplooien, te weten hóe ze effectief kunnen leren, wat hen motiveert en in welke situatie een leeraanpak succesvol is. Daarom is het van belang leerlingen te begeleiden naar zelfregulatie. Zelfregulatie gaat over de totale persoon waarbij naast het reguleren van de eigen cognities, ook regulatie van gedrag, gedachten, emotie en motivatie een rol speelt.

Op deze manier bied je leerlingen effectieve ondersteuning bij het duurzaam verbeteren van hun leerprestaties. Leerlingen ontdekken hoe zij gemotiveerd, zelfverantwoordelijk en doelgericht kunnen leren. Ze worden bewust eigenaar van hun leerproces. Niet alleen voor nu, maar voor hun hele leven.

Vliegende start

Je kunt ook kiezen voor een training. Het boek biedt je kennis en inzicht en met de voorbeelden willen we je ook op weg helpen om je vaardigheid te gaan ontwikkelen. Wil je graag meer de diepte in en vragen kunnen stellen? En wil je je vaardigheden oefenen onder zeer deskundige begeleiding, in een veilige omgeving en in interactie met anderen? Kijk dan eens bij ons aanbod. Als je wilt weten welke training het best op jouw wensen en situatie aansluit of je mist wat je zoekt op onze site, neem dan vooral contact met ons op via cps@cps.nl of 030 453 43 43.

Over de auteur

Ariena Verbaan heeft deze herziening verzorgd. Zij is sociaal pedagoog en is werkzaam geweest als docent biologie, mentor, trainer en directeur. Sinds 2005 is Ariena managing adviseur en interim schoolleider bij CPS. Zij begeleidt scholen op het gebied van strategische onderwijsontwikkeling, leiderschap en leren. Haar specialismen zijn zelfregulerend leren, professionele leergemeenschappen, (loopbaan)coaching en persoonlijk leiderschap. Ze publiceerde over leerlandschappen, innovatie en de ondernemende docent. Ze is gecertificeerd Franklin Covey trainer.

Aanvullend: de zes rollen van de leraar

Dit boek is zelfstandig te gebruiken, maar ook in te zetten als een verdieping op De zes rollen van de leraar in de praktijk (of de voorganger daarvan: De vijf rollen van de leraar). Voor meer informatie over de rollen van de leraar kun je terecht op cps.nl/zesrollen.

Herziening

CPS’ succesvolle De zesde rol van de leraar. De leercoach (2017, 2019, 2020) hebben we doorontwikkeld naar deze herziene versie: De leercoach.

De herziening is aangevuld met de laatste actuele wetenschappelijke en praktische inzichten die zijn voortgekomen uit onderzoek naar de effecten en aanbevelingen van de coronapandemie op het leren van lerenden. Het raamwerk van het leercoachen, hét ABCDE van de leercoach, en de drie vormen van leercoachen zijn gebleven. De titel hebben we aangepast omdat De leercoach centraal staat. Deze rol krijgt ook buiten de les steeds meer een plek in het persoonlijk begeleiden van lerenden.